МОНГОЛ УЛСЫН ЕРӨНХИЙ АУДИТОР ГАДААД ХАРИЛЦААНЫ САЙДАД САНХҮҮГИЙН САХИЛГА ХАРИУЦЛАГЫГ ДЭЭШЛҮҮЛЭХ ЧИГЛЭЛЭЭР ЗӨВЛӨМЖ ӨГЧ АЖИЛЛАЛАА

Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын бодлогын хүрээнд 2017 оныг “Сахилга хариуцлагыг дээшлүүлэх жил” болгон зарласантай холбоотойгоор Үндэсний аудитын газраас анх удаа зөвлөмжийн биелэлтийг шалгах аяныг зохион байгуулсан.

Төсөв захирагчдын 2016 оны санхүүгийн тайлангийн аудитаар өгсөн акт, албан шаардлага, зөвлөмжийн хэрэгжилтийг үнэлэх зорилготой тус аяны үр дүнг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор Д.Хүрэлбаатар шинээр томилогдсон төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт танилцуулж, зөвлөмж өгөх үйл ажиллагаа үргэлжилж байна.

Тус үйл ажиллагаа нь:

• Төсвийн ерөнхийлөн болон төвлөрүүлэн захирагчид, тэдгээрийн эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2016 оны санхүүгийн тайлангийн аудитаар илэрсэн зөрчил дутагдал;
• Дээрх зөрчил дутагдлыг арилгах чиглэлээр өгсөн төлбөрийн акт, албан шаардлага, зөвлөмжийн хэрэгжилт /2017 оны эхний хагас жилийн байдлаар/;
• Шинээр томилогдсон Төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт дээрх зөрчил дутагдлыг засч, залруулахад анхаарах асуудлаар зөвлөмж өгөх зорилготой юм.

Энэхүү үйл ажиллагаанд Монгол Улсын Ерөнхий аудитор Д.Хүрэлбаатар, Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын орлогч бөгөөд Тэргүүлэх аудитор С.Оюунбилэг, Үндэсний аудитын газрын Санхүүгийн аудитын газрын захирал бөгөөд Тэргүүлэх аудитор Ц.Наранчимэгээр удирдуулсан аудитын баг, Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар, түүний эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын удирдлагууд оролцлоо.

Гадаад харилцааны сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2016 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлангийн аудитаар нийт 23.2 тэрбум төгрөгийн алдаа, зөрчил илэрч “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн байна.

Аудитаар илэрсэн томоохон зөрчлүүд:

• Сангийн сайдын 2013 оны 73 дугаар тушаалаар батлагдсан “Төсвийн захирагчийн төсөвт зохицуулалт хийх журам”-д заасны дагуу зохицуулалт хийлгэхгүйгээр батлагдсан төсвийг 1.7 тэрбум төгрөгөөр хэтрүүлэн зарцуулсан;
• Тайлант онд авлага 224.4 сая төгрөгөөр нэмэгдсэн, төсөв захирагч нар авлага, өр төлбөрийг тооцоо нийлсэн актаар баталгаажуулаагүй;
• ТӨБЗГ-ын шийдвэргүйгээр 698.2 сая үндсэн хөрөнгө бэлтгэсэн;
• Бараа материал, хангамжийн зүйлс худалдан авахдаа тооцооны дансаар дамжуулалгүй шууд зардлаар тайлагнасан;
• Төсвийг хэмнэлтийн горимд шилжүүлэх талаар УИХ, Засгийн газраас гаргасан тогтоол, шийдвэрийг хэрэгжүүлээгүй тэвчиж болох зардлууд гаргасан;
• Анхан шатны баримтын бүрдэлгүй ажил, гүйлгээг данс бүртгэлд тусгасан;
• Зарим ДТГ-ын санхүүгийн тайлангийн эхний үлдэгдэл өмнөх оноос зөрүүтэй тайлагнагдсан, үндсэн хөрөнгө, бараа материалын тооллого хийгээгүй;
• Хилийн чанадад байгаа Монгол улсын иргэдэд туслах сангаас Гадаад харилцааны   яамны  ажилтнуудын гадаадад эмчилгээ хийлгэхэд дэмжлэг олгосон;
• “АСЕМ”-ыг зохион байгуулах үйл ажиллагаанд зориулж БНХАУ-ын буцалтгүй тусламжийн зочид буудлын тавилгыг Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар /ТӨБЗГ/-аас албан ёсны шийдвэргүйгээр худалдсан, шилжүүлсэн, 457.5 сая төгрөгийн орлогыг улсын төсөвт шилжүүлээгүй, 814.0 сая төгрөгийн төлбөрийг аваагүй;
• “АСЕМ”-ыг зохион байгуулах үйл ажиллагаанд зориулж худалдан авсан 6.1 сая төгрөгийн хөрөнгө, 0.5 тэрбум төгрөгийн бараа материалыг тооцооны дансаар дамжуулалгүй шууд зардлаар тайлагнасан, 12.4 тэрбум төгрөгийн бараа, ажил, үйлчилгээний гүйцэтгэгчтэй шууд гэрээ байгуулан ажилласан.

Аудитаар илэрсэн нийт 23,229.0 сая төгрөгийн алдаа, зөрчлөөс 3,785.9 сая төгрөгийн материаллаг алдааг аудитын явцад залруулж, 457.5 сая төгрөгийг төсөвт төлүүлэхээр төлбөрийн акт тогтоон, 5,281.7 сая төгрөгийн зөрчлийг арилгах10 заалт бүхий 6 албан шаардлага, 13,703.9 сая төгрөгийн зөрчилд 17 зөвлөмж өгсөн.

Эдгээр зөрчил дутагдлыг арилгах чиглэлээр өгсөн 457.5 сая төгрөгийн төлбөрийн актын биелэлт 100 хувь, 10 заалт бүхий 6 албан шаардлагын биелэлт 70 хувь, 17 зөвлөмжийн биелэлт 66.5 хувьтай байна.

Зөвлөмжийн хэрэгжилтийг үнэлэхэд ТЕЗ-ийн зүгээс цаашид дараах зөрчлүүдийг анхаарч ажиллах шаардлагатай байна гэж үзлээ. Үүнд:

• Бүх шатны төсвийн захирагчид батлагдсан төсвийн хүрээнд зардал гаргаж, Төсвийн тухай хуулийг мөрдөж ажиллах;
• Үндсэн хөрөнгө бэлтгэхдээ Төрийн өмчийн бодлого зохицуулалтын газраас зөвшөөрөл авч байх;
• Харилцагч байгууллагуудтай тооцоо нийлж, авлага, өр төлбөрийг барагдуулах, авлага, өр төлбөр үүсгэхгүйгээр төсвийг зохистой удирдах;
• Үндсэн хөрөнгө, бараа материалын бүртгэлийг үнэн зөв ангилан бүртгэж, хөрөнгийн тооллогыг цаг хугацаанд нь чанартай хийж, үр дүнг тооцож ажиллах;
• Төсвийг хэмнэлтийн горимд шилжүүлэх талаар гаргасан УИХ, ЗГ-ын тогтоол, шийдвэрийн хэрэгжилтийг хангаж, тэвчиж болох зардлууд гаргахгүй байх;
• Аудитаар өгсөн албан шаардлага, зөвлөмжийн хэрэгжилтийг бүрэн хангаж ажиллах.

Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар Үндэсний аудитын газраас зохион байгуулж байгаа тус үйл ажиллагаанд талархалтай байгаагаа илэрхийлээд, санхүүгийн тайлангийн аудитаар илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгах, акт, албан шаардлага, зөвлөмжийн биелэлтийг сайжруулах талаар эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагын удирдлагуудад үүрэг чиглэл өглөө.