Бүрэн эрх

Монгол Улсын Үндэсний Аудитын газрын бүрэн эрхүүд

Үндэсний аудитын газар дараахь бүрэн эрхийг эдэлнэ.

• Улсын Их Хурлаас бусад төрийн байгууллагуудын үйл ажиллагаанд санхүүжилтийн эх үүсвэрээс нь үл хамааран аудит хийх. Улсын Их Хурлын зөвхөн санхүүгийн тайланд аудит хийх бөгөөд хэрэв Улсын Их Хурлаас хүссэн тохиолдолд бусад үйл ажиллагаанд нь аудит хийх
• Төсвөөс санхүүжилт авсан, төсвийн орлого бүрдүүлдэг байгууллага, аж ахуйн нэгж, төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой хуулийн этгээдийн үйл ажиллагаанд аудит хийх
• Олон улсын байгууллага, гадаад орны санхүүжилтээр ажилладаг байгууллага, аж ахуйн нэгж, төсөл, хөтөлбөрийн үйл ажиллагаанд тэдний хүсэлтээр аудит хийх
• Засгийн газрын тусгай зориулалтын сан, төсвөөс олгосон санхүүгийн дэмжлэг, эргэж төлөгдөх нөхцөлөөр ашиглуулж байгаа төсвийн хөрөнгө болон олон улсын байгууллага, гадаад орны Засгийн газар, байгууллага, иргэдээс Монгол Улсын Засгийн газар, төсвийн бусад байгууллагад олгосон зээл, тусламж, хандивын ашиглалт, зарцуулалт, үр дүнд аудит хийх
• Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалт, түүний үр дүнд аудит хийх
• Тагнуулын байгууллага, зэвсэгт хүчин, цагдаагийн гүйцэтгэх албанд зориулсан төсвийн хөрөнгийн зарцуулалтад Монгол Улсын Ерөнхий аудитор болон Улсын Их Хурлаас итгэмжилсэн ажилтан аудит хийнэ
• Засгийн газрын жилийн эцсийн санхүүгийн нэгдсэн тайланд аудит хийх
• Шаардлагатай тохиолдолд тодорхой асуудлаар аудит хийж, дүгнэлт гаргах
• Улсын төсвийн төсөлд болон төсвийн хөрөнгийн үр ашгийг дээшлүүлэх, орлого нэмэгдүүлэх талаар санал боловсруулж Улсын Их Хуралд оруулах
• Өөрийн ажлын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны асуудлаар стандарт, дүрэм, журам, заавар батлах, аймаг, нийслэлийн аудитын газрыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах
• Өөрийн бүрэн эрхийн асуудлаар аймаг, нийслэлийн аудитын газраар аудит хийлгэх
• Аудитын явцад илэрсэн төлбөр, зөрчлийг барагдуулах акт тавих, албан шаардлага өгөх, хууль тогтоомж, эрх зүйн хэм хэмжээ тогтоосон бусад шийдвэрийг боловсронгуй болгох саналыг холбогдох байгууллагад тавих

Бусад бүрэн эрхүүд

• Улсын төсвийн төсөлд болон төсвийн хөрөнгийн үр ашгийг дээшлүүлэх, орлого нэмэгдүүлэх талаар санал боловсруулж УИХ-д оруулах
• Аймаг, нийслэлийн аудитын газрыг мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах
• Өөрийн бүрэн эрхийн асуудлаар аймаг, нийслэлийн аудитын газраар аудит хийлгэх
• Аудитын явцад илэрсэн төлбөр, зөрчлийг барагдуулах акт тавих, албан шаардлага өгөх, хууль тогтоомж, эрх зүйн хэм хэмжээ тогтоосон бусад шийдвэрийг боловсронгуй болгох саналыг холбогдох байгууллагад тавих
• Төрийн албан хаагч хуулиар тогтоосон үйл ажиллагаа явуулсан, албан үүргээ биелүүлээгүй, албан тушаалын бүрэн эрхээ хэтрүүлсэн нь аудитын явцад илэрвэл түүнд хууль тогтоомжид заасны дагуу сахилгын шийтгэл ногдуулах асуудлыг эрх бүхий байгууллага, албан тушаалтанд тавих

  Хараат бус байдал:

• Үндэсний аудитын газар нь Монгол Улсын аудитын дээд байгууллага бөгөөд Монгол Улсын хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрт захирагдана. Үндэсний аудитын газар болон Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын үйл ажиллагаанд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн дарга, Улсын Их Хурлаас бусад байгууллага, албан тушаалтан хяналт тавих, үүрэг даалгавар өгөхийг хориглоно.
• Үндэсний аудитын газар үйл ажиллагаагаа жил бүр Улсын Их Хуралд тайлагнана. Үндэсний аудитын газрын жилийн тайланд тухайн жилийн бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн тайлан болон санхүүгийн тайлан тусгагдана.
• Үндэсний аудитын газрын жилийн эцсийн санхүүгийн тайланг Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн 63.1-д заасны дагуу  томилогдсон аудитор шалгаж, дүнг Улсын Их Хурлын холбогдох Байнгын хороонд танилцуулна.
• Томилогдсон аудитор Үндэсний аудитын газрын үйл ажиллагаанд ямар нэгэн хэлбэрээр нөлөөлж болохгүй.
  
  • аудит хийх төлөвлөгөө, хөтөлбөрийг хянаж батлах;
  • Yндэсний аудитын газрын бүтэц, орон тоог батлах;
• ҮАГ нь аудит хийх байгууллага өөрөө сонгодог, бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхэд шаардагдах аливаа мэдээллийг бүрэн хэмжээгээр, чөлөөтэй, шуурхай, үнэ төлбөргүй гаргуулж авах, бүтэц, орон тоогоо өөрөө батлах, өөрийн ажлын зохион байгуулалт, үйл ажиллагааны асуудлаар стандарт, дүрэм, журам, заавар батлах, гадны шинжээч, мэргэжилтнийг аудитын үйл ажиллагаанд татан оролцуулах эрхтэй.
• Монгол Улсын Ерөнхий аудиторыг УИХ-ын даргын санал болгосноор УИХ 6 жилийн хугацаагаар томилох бөгөөд түүнийг нэг удаа улируулан томилж болно. Ерөнхий аудиторын орлогчийг Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын санал болгосноор УИХ томилж чөлөөлнө. Албан үүргээ зохих ёсоор биелүүлээгүй, биеийн эрүүл мэндийн улмаас албан үүргээ гүйцэтгэх чадваргүй болсон, гэмт хэрэг үйлдэж шүүхээр шийтгүүлснээс бусад тохиолдолд Монгол Улсын Ерөнхий аудитор, Ерөнхий аудиторын орлогчийг үүрэгт ажлаас нь чөлөөлж, огцруулж болохгүй. Мөн тэднийг албадан саатуулах, цагдан хорих болон шүүхийн журмаар захиргааны шийтгэл оногдуулах, гэр, албан өрөө, биед нь үзлэг, нэгжлэг хийхийг хориглоно.
• Үндэсний аудитын газрын төсвийг түүний саналыг үндэслэн Улсын Их Хурал хэлэлцэн батална. Төсөв нь Үндэсний аудитын газар үйл ажиллагаагаа хараат бусаар хэрэгжүүлэх шаардлагыг хангасан байна.
• Төрийн аудитын хуулийн 8.1-д заасан төсөвт ажилтнуудын мэргэшил, мэдлэг, ур чадварыг дээшлүүлэх, нийгмийн асуудлыг шийдвэрлэх, байгууллагын хөрөнгө оруулалтад шаардагдах хөрөнгийг тусгана.