НББХ: ТОГТООЛЫН ТӨСЛИЙН ХОЁР ДАХЬ ХЭЛЭЛЦҮҮЛГИЙГ ХИЙВ

УИХ-ын Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны хуралдаанаар Монгол Улсын 2021 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, “Монгол Улсын 2021 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг явууллаа.

Үндэсний аудитын газраас Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны харьяа 4 төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд аудит хийж, нэг байгууллагад “зөрчилгүй”, гурван байгууллагад “хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн байна. Монгол Улсын 2021 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлангийн талаарх аудитын дүгнэлтийг Монгол Улсын Ерөнхий аудитор Д.Занданбат танилцуулав. Тэрбээр, Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны харьяа төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлийн аудитын талаар товч танилцууллаа.

Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 164 санхүүгийн тайлан нэгтгэгдсэнээс 143 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 18 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулж, 4 байгууллага аудитад хамрагдаагүй. Дүгнэлт гаргасан байгууллагаас 126 байгууллагад “Зөрчилгүй”, 17 байгууллагад “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өглөө. Аудитаар нийт 61.1 тэрбум төгрөгийн алдаа, зөрчил илэрснээс, 37.1 тэрбум төгрөгийн алдааг залруулж, 0.3 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 48 төлбөрийн акт тогтоож, 19.9 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 118 албан шаардлага хүргүүлж, 3.8 тэрбум төгрөгийн алдаа, зөрчилд 169 зөвлөмж, 0.01 тэрбум төгрөгийн 2 асуудлыг хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлж, хариуцлага тооцуулах 3 санал хүргүүлсэн. Нийт алдаа зөрчлийн дүн өмнөх оноос 69.2 тэрбум төгрөгөөр буурсан байна.

Эрүүл мэндийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 120 санхүүгийн тайлан нэгтгэгдсэнээс 112 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 7 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулсан, 1 байгууллага хамрагдаагүй болно. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлд хийсэн аудитаар “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн ба харьяа байгууллагаас 89 байгууллагад “Зөрчилгүй”, 17 байгууллагад “Хязгаарлалттай”, 6 байгууллагад “Сөрөг” дүгнэлт өглөө. Аудитаар нийт 561.2 тэрбум төгрөгийн 635 алдаа, зөрчил илрүүлснээс 141.9 тэрбум төгрөгийн 208 алдааг аудитын явцад залруулж, 0.3 тэрбум төгрөгийн 65 зөрчилд төлбөрийн акт тогтоож, 225.0 тэрбум төгрөгийн 143 зөрчлийг арилгах албан шаардлага хүргүүлж, 194.0 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 211 зөвлөмж өгч, хариуцлага тооцох 5 албан шаардлага, хууль хяналтын байгууллагад 0.1 тэрбум төгрөгийн 3 асуудлыг шилжүүлсэн байна. Нийт алдаа зөрчлийн дүн өмнөх оноос 192.2 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна

Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 3 санхүүгийн тайлан нэгтгэгдсэнээс 1 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 2 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулсан. Аудитаар нийт 315.0 тэрбум төгрөгийн 8 алдаа, зөрчил илрүүлснээс 0.5 тэрбум төгрөгийн 1 алдааг аудитын явцад залруулж, 9.6 тэрбум төгрөгийн 1 зөрчилд төлбөрийн акт тогтоож, 305.3 тэрбум төгрөгийн 5 зөрчлийг арилгах албан шаардлага хүргүүлж, зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 1 зөвлөмж өгсөн. Нийт алдаа зөрчлийн дүн өмнөх оноос 56.3 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэл болон Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн санхүүгийн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлд “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өглөө.

Нийгмийн даатгалын сангийн 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 35 санхүүгийн тайлан нэгтгэгдсэнээс 32 байгууллагын санхүүгийн тайланд Зөрчилгүй дүгнэлт өгч, 3 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулсан. Аудитаар нийт 133.1 тэрбум төгрөгийн 120 алдаа, зөрчил илэрснээс, 3.2 тэрбум төгрөгийн 21 алдааг аудитын явцад залруулж, 0.1 тэрбум төгрөгийн 9 зөрчилд төлбөрийн акт тогтоож, 117.4 тэрбум төгрөгийн 34 зөрчлийг арилгах албан шаардлага хүргүүлж, 12.4 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 56 зөвлөмж өгсөн. Нийт алдаа зөрчлийн дүн өмнөх оноос 97.6 тэрбум төгрөгөөр өссөн байна. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 2021 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлд хийсэн аудитаар “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн гэв.

Түүнчлэн, тус Байнгын хорооны харъяа төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлд хийсэн аудитын дүгнэлтэд үндэслэн цаашид анхаарах асуудлуудыг тэмдэглэв. Тухайлбал, Төрийн хэмнэлтийн тухай хуулийн хэрэгжилтийг хангаж ажиллах, төсвийн хөрөнгийг үр ашигтай зарцуулах, хэрэгжилтэд тавих хяналтыг сайжруулах, худалдан авах ажиллагаа болон Шилэн дансны тухай хуулийг бүрэн хэрэгжүүлэх, гадаадын байгууллагуудаас хэрэгжүүлж буй төслийн үр дүн, улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжээгүй он дамжсан төсөл, арга хэмжээний гүйцэтгэлийг хянах шаардлагатайг онцоллоо. Мөн аудитаар өгсөн акт, албан шаардлага, зөвлөмжийг хэрэгжилтийг хангуулах, Хөдөлмөр эрхлэлтийн сангийн авлагыг барагдуулах асуудлыг төсвийн ерөнхийлөн захирагч хооронд шийдвэрлэх, коронавируст халдварт цар тахлын эрсдэлээс хүн амыг хамгаалахад зориулан иргэд, аж ахуйн нэгж байгууллагаас өгсөн хандив, тусламжийг холбогдох хууль журмын дагуу бүртгэж, бараа материал, тоног төхөөрөмжийг хуваарилсан тушаал шийдвэрийн дагуу хоорондын тооцоог тухай бүр үүсгэж, тооцоо нийлсэн актаар баталгаажуулж байхыг сануулав. Үүнээс гадна төрийн болон орон нутгийн өмчит төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлэг, нэгдсэн эмнэлгийн ТУЗ-ийн үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх талаар хууль, эрх зүйн орчныг бий болгож, ТУЗ байгуулах ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлэхэд анхаарах шаардлагатай гэлээ.

Аудитын тайлантай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Б.Саранчимэг, Ж.Чинбүрэн, Б.Баярсайхан, Ц.Сандаг-Очир, Ч.Ундрам, М.Оюунчимэг нар асуулт асууж, санал хэлсэн. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэн эрүүл мэндийн салбарт гарсан томоохон өөрчлөлт эмнэлгүүд ТУЗ-тэй болсон явдал гээд гүйцэтгэлийн санхүүжилтэд аудит хийхэд ТУЗ-тэй болон зөвлөл байгуулаагүй эмнэлгүүдэд ямар ялгаа гарч байгааг тодруулав. Мөн Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Эм, эмнэлгийн хэрэгслийн хяналт, зохицуулалтын газрыг байгуулсан талаар дурьдаад тус агентлаг зорилгынхоо хүрээнд эмийн үнэ болон эм, эмнэлгийн хэрэгсэл чанарын баталгаатай эсэхэд хяналт хийх чиглэлээр ямар дэвшил гарган ажиллаж буйг тодруулж, Эрүүл мэндийн сайдаас хариулт авав. Гишүүдийн асуултад Сангийн сайд Б.Жавхлан, Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд болон Үндэсний аудитын газрын холбогдох албан тушаалтнууд хариулт өглөө.

Гишүүд асуулт асууж, хариулт авч дууссанаар үг хэлж, байр сууриа илэрхийллээ. Гишүүн Ж.Чинбүрэн хэлсэн үгэндээ улсын эмнэлгүүдэд нийгмийн хяналт тавих, төлөөллийг оруулах чиглэлээр ажиллаж, засаглалыг сайжруулах арга, шийдлийг олж, хэрэгжүүлэх талаар Эрүүл мэндийн сайдаас хүссэн бол, Байнгын хорооны дарга М.Оюунчимэг Эрүүл мэндийн даатгалын сан, Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгө зориулалтын дагуу зарцуулагдсан эсэхэд бүрэн тодорхой дүгнэлт өгч байх талаар Аудитын байгууллагад хандаж хэлэв. Ингээд Монгол Улсын 2021 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайланг хэлэлцсэн талаарх Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хороонд танилцуулахаар тогтсоноор хуралдаан өндөрлөлөө.