Монгол Улсын Их Хурлын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо 2024 оны 8 дугаар сарын 28-ны өдөр хуралдаж, Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2023 оны гүйцэтгэл, Засгийн газрын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан болон “Монгол Улсын 2023 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ.
Байнгын хороонд харьяалагдах төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэл болон улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын үр дүнд хийсэн аудитын талаар Монгол Улсын Ерөнхий аудитор Д.Загджав танилцуулсан.
Байгаль орчин, уур амьсгалын өөрчлөлтийн сайдын /хуучнаар Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд/ эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2023 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 92 санхүүгийн тайлан нэгтгэснээс 53 байгууллагын санхүүгийн тайланд дүгнэлт гаргаж, 39 байгууллагын санхүүгийн тайланг аудитын түүвэрт хамруулжээ.
Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн бөгөөд харьяа 45 байгууллагын санхүүгийн тайланд “Өөрчлөлтгүй”, 8 байгууллагын санхүүгийн тайланд “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн байна.
Санхүүгийн тайлангийн аудитаар нийт 8.9 тэрбум төгрөгийн зөрчил илэрснээс 0.1 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 35 төлбөрийн акт тогтоож, 6.6 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 65 албан шаардлага, 0.5 тэрбум төгрөгийн 1 асуудлыг хууль хяналтын байгууллагад шилжүүлж, 1.7 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 56 зөвлөмж өгчээ.
Нягтлан бодох бүртгэл, тайлагналтай холбоотой 21.8 тэрбум төгрөгийн алдаа илэрснээс аудитын явцад 21.8 тэрбум төгрөгийн алдааг залруулж, 5 зөвлөмж өгч, санхүүгийн тайлангийн аудитаар шалгасан нийцлийн асуудлаар нийт 4.2 тэрбум төгрөгийн 33 зөрчил илэрснээс, 3.8 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 8 албан шаардлага, 4 албан тушаалтанд хариуцлага тооцох 2 албан шаардлага хүргүүлж, 0.4 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 23 зөвлөмж өгсөн байна.
Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар нийт 48.8 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй, 18.5 тэрбум төгрөгийн санхүүжих дүнтэй 24 төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн байна. Төсөл, арга хэмжээний санхүүжилтийн гүйцэтгэл 70.0 хувьтай байна гэж дүгнэжээ.
Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2023 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд 64 санхүүгийн тайлан нэгтгэснээс 53 байгууллагад дүгнэлт гаргаж, 11 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулсан байна.
Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгсөн бөгөөд харьяа 39 байгууллагад “Өөрчлөлтгүй”, 13 байгууллагад “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өгч, 1 байгууллагад “Сөрөг” дүгнэлт өгчээ.
Санхүүгийн тайлангийн аудитаар нийт 326.2 тэрбум төгрөгийн 157 зөрчил илэрснээс 0.2 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 27 төлбөрийн акт тогтоож, 311.5 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 53 албан шаардлага, 14.5 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 77 зөвлөмж өгсөн байна.
Нягтлан бодох бүртгэл, тайлагналтай холбоотой 72.4 тэрбум төгрөгийн алдаа илэрснээс аудитын явцад 51.5 тэрбум төгрөгийн алдааг залруулж, 20.9 тэрбум төгрөгийн алдааг дахин давтан гаргахгүй байх 5 зөвлөмж өгчээ.
Санхүүгийн тайлангийн аудитаар шалгасан нийцлийн асуудлаар нийт 34.8 тэрбум төгрөгийн 72 зөрчил илэрснээс, 33.2 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 28, хариуцлага тооцуулах 2 албан шаардлага тус тус хүргүүлж, 1.6 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 42 зөвлөмж хүргүүлсэн байна.
Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар нийт 138.9 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй, 74.7 тэрбум төгрөгийн санхүүжих дүнтэй шилжин хэрэгжих 47 төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр баталсан байна. Нийт төсөл, арга хэмжээний ажлын бодит гүйцэтгэл 91.0 хувьтай, бүрэн хэрэгжиж дууссан 25, хэрэгжилт дутуу болон хэрэгжээгүй 22 төсөл, арга хэмжээ байна хэмээн дүгнэжээ.
Аудитын дүгнэлтэд үндэслэн цаашид анхаарах дараах асуудлууд байгааг тэрбээр онцолсон.
- Засгийн газрын 2015 оны 310 дугаар тогтоолоор татан буулгасан “Аялал жуулчлалын үндэсний төв”, ЗГ-ын 2022 оны 243 дугаар тогтоолоор татан буулгасан Монгол ус төрийн өмчит аж ахуйн тооцоот үйлдвэрийн газруудын авлага, өр төлбөр, үндсэн хөрөнгө, цэвэр хөрөнгийг шийдвэрлэж хаалтын баланс гаргах;
- Урьдчилж гарсан зардал дансанд Орчны бохирдлыг бууруулах үндэсний хороо, цэвэр агаар сангаас 2012 онд олгосон нэр бүхий 9 байгууллагын 9.5 тэрбум төгрөгийн санхүүжилтийн олон жил болсон үлдэгдэлтэй, үр дүнг хянаж шийдвэрлэх;
- Дуусаагүй үйлдвэрлэл дансанд бүртгэлтэй орчны бохирдлыг бууруулах төсөл арга хэмжээний хүрээнд 2019-2021 онд гүйцэтгэсэн аймгуудын Дулааны цахилгаан станцад шүүлтүүр суурилуулах ажлын 3.1 тэрбум төгрөг, аюултай хог хаягдлыг түр хадгалах агуулах барих ажлын 2.2 тэрбум төгрөг, лаг шатаах үйлдвэр барих 0.4 тэрбум төгрөг, төвийн дулааны шугам сүлжээний ажлын 2.9 тэрбум төгрөг, хийн халаагуур нийлүүлэх ажлын 0.7 тэрбум төгрөг, нийт 9.4 тэрбум төгрөгийн төсөл, арга хэмжээг дуусаагүй асуудлыг шийдвэрлэх;
- БНХАУ-ын хөнгөлөлттэй зээлийн хүрээнд Сангийн яам Үйлдвэр, хөдөө аж ахуйн яамны хооронд байгуулсан дамжуулан зээлийн гэрээний 117.9 тэрбум төгрөг, санхүүгийн түрээсийн өр төлбөр барагдуулах гэрээний 31.8 тэрбум төгрөг, нийт 149.7 тэрбум төгрөгийн хугацаа хэтэрсэн өр төлбөрийн үлдэгдлийг барагдуулах;
- Жижиг дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас олгосон муу зээлийн ангилалд бүртгэлтэй 99.4 тэрбум төгрөгийн зээлийн авлагыг барагдуулах;
- “Хөдөө аж ахуйн корпораци” ТӨХХК-ийн авлагын дансанд бүртгэлтэй 107.4 тэрбум төгрөгийн тооцоог хийж, үлдэгдлийг баталгаажуулах;
- Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хэрэгжиж, улсын комисс хүлээн авсан 2.4 тэрбум төгрөгийн барилга, байгууламжийг ашиглагч байгууллагад шилжүүлэх;
- “Хөдөө аж ахуйн корпораци” ТӨХХК-ийн санхүүгийн тайланд ХХААХҮС-ийн эрхлэх асуудлын хүрээний 29 байгууллагуудаас авах ХАА-н бага оврын трактор, жимс, жимсгэнэ үндэсний хөтөлбөрийн хүрээнд жимсгэний суулгацыг дамжуулан олгосон зээлийн болон бусад дэмжлэгийн 6.6 тэрбум төгрөгийн авлага бүртгэлтэй боловч аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газрууд болон бусад харьяа газруудын санхүүгийн тайланд өр төлбөрөөр бүртгэх гэсэн зөвлөмжийг өгсөн байна.
Үндсэн хуулийн өдрийг тохиолдуулан зохион байгуулсан танин мэдэхүйн АХА тэмцээнд нягтлан бодогч О.Мягмарсүрэн амжилттай оролцлоо.
Монгол Улсын Их Хурлын Тамгын газраас аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын…
