Улсын Их Хурлын Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын байнгын хорооны 2023.07.04-ний өдрийн хуралдааны эхэнд Монгол Улсын 2022 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын 2022 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, Монгол Улсын 2022 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийлээ.
Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын Орлогчийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Ц.Наранчимэг аудитын дүгнэлтийг танилцуулсан. Тэрбээр, Төрийн аудитын тухай хуульд заасан бүрэн эрх, Төсвийн тухай хуулийн дагуу төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2022 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, төсвийн гүйцэтгэлд аудит хийлээ. Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2022 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд нийт 1761 байгууллагын санхүүгийн тайлан нэгтгэгдсэнээс 1090 байгууллагад дүгнэлт гаргаж, 669 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулан, шинээр байгуулагдаж, үйл ажиллагаа явуулаагүй 2 байгууллагад дүгнэлт өгөөгүй.
Санхүүгийн тайлангийн түвшинд нийт 284.6 тэрбум төгрөгийн зөрчил илэрснээс 1.5 тэрбум төгрөгийн 643 зөрчилд төлбөрийн акт тогтоож, 248.5 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах 901 албан шаардлага хүргүүлж, 32.6 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 1885 зөвлөмж өгч, 1.9 тэрбум төгрөгийн 58 зөрчилд хариуцлага тооцуулах албан шаардлага хүргүүлж, 3 асуудлыг шалгуулахаар хууль хяналтын байгууллагад шилжүүллээ. Соёлын сайдын эрхлэх асуудлын хүрээний байгууллагуудын 2022 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд нийт 460 байгууллагын санхүүгийн тайлан нэгтгэгдсэнээс 180 байгууллагад дүгнэлт гаргаж, 280 байгууллагыг аудитын түүвэрт хамруулсан. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн санхүүгийн нэгтгэсэн тайланд “Хязгаарлалттай” өгсөн бөгөөд харьяа 156 байгууллагад “Өөрчлөлтгүй”, 24 байгууллагад “Хязгаарлалттай” дүгнэлт өглөө.
Санхүүгийн тайлангийн түвшинд нийт 6.5 тэрбум төгрөгийн зөрчил илэрснээс 0.2 тэрбум төгрөгийн 151 зөрчилд төлбөрийн акт тогтоож, 3.9 тэрбум төгрөгийн 235 зөрчлийг арилгах албан шаардлага, 2.4 тэрбум төгрөгийн зөрчлийг арилгах, давтан гаргахгүй байх 338 зөвлөмж өгч, 10 албан тушаалтанд хариуцлага тооцуулах албан шаардлага хүргүүлсэн.
Нийцлийн асуудлаар нийт 11.1 тэрбум төгрөгийн зөрчил илэрснээс 8.9 сая төгрөгийн зөрчилд 13 төлбөрийн акт тогтоож, 8.0 тэрбум төгрөгийн 109 зөрчилд албан шаардлага хүргүүлж, 3.1 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 124 зөвлөмж өгсөн. Нягтлан бодох бүртгэл, тайлагналтай холбоотой нийт 5.5 тэрбум төгрөгийн алдаа илэрснийг аудитын явцад залруулсан.
Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар нийт 481.2 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй, 74.4 тэрбум төгрөгийн санхүүжих дүнтэй 87 төсөл, арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр баталсан. Үүнээс шилжин хэрэгжих 379.6 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй, 49.1 тэрбум төгрөгийн санхүүжих дүнтэй 62, шинээр хэрэгжих 32.3 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртөгтэй, 7.7 тэрбум төгрөгийн санхүүжих дүнтэй 25 төсөл, арга хэмжээ байна.
Нийт төсөл, арга хэмжээний ажлын бодит гүйцэтгэл 76.9 хувьтай, бүрэн хэрэгжиж дууссан 23, хэрэгжилт дутуу болон хэрэгжээгүй 64 төсөл, арга хэмжээ байна. Төсөл, арга хэмжээний 2022 оны санхүүжилтийн гүйцэтгэл 86.6 хувьтай байна гээд аудитын дүн, дүгнэлтээс нэн тэргүүнд анхаарах асуудлыг танилцуулав. Тухайлбал, орхигдсон болон олон жил үргэлжилж байгаа төсөл, арга хэмжээг богино хугацаанд ашиглалтад оруулах шийдлийг гаргахгүй байгаа нь төсвийн хөрөнгө үр дүнгүй зарцуулагдах үр дагавар үүсэхээр байна. Гадаад, дотоод зээлийн эх үүсвэр болон Засгийн газрын тусгай сангийн хөрөнгөөс иргэн, хуулийн этгээдэд олгосон зээлийн мэдээллийг Монголбанкны зээлийн мэдээллийн санд байршуулаагүйгээс хэд хэдэн эх үүсвэрээс давхардуулан зээл аван зээлийн баталгаа чанаргүй болж, гэрээний үүргээ хэрэгжүүлэхгүй, зээлийн эх үүсвэр бүрдэхгүй байх эрсдэл нэмэгдэж байна. Төсөвлөлтийн шаардлага хангахгүй төсөл, арга хэмжээг санхүүжүүлж байгаа нь хөрөнгө оруулалтын үр өгөөж буурах, мөн төсөвт ачаалал үүсэж буй талаар жил бүр хийгдэж буй аудитын өгсөн дүгнэлт, зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхгүй байгаа нь Төсвийн тухай хуульд заасан төсөвлөлтийн шаардлагыг хангахгүй зөрчсөн хэвээр байна гэв.
Байнгын хорооны гишүүд асуулт асууж, хариулт сонсоод Монгол Улсын 2022 оны нэгдсэн төсвийн гүйцэтгэл, Засгийн газрын 2022 оны санхүүгийн нэгтгэсэн тайлан, Монгол Улсын 2022 оны төсвийн гүйцэтгэл батлах тухай УИХ-ын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийж, Төсвийн зарлагын дэд хороонд хүргүүлэхээр боллоо.
Үндсэн хуулийн өдрийг тохиолдуулан зохион байгуулсан танин мэдэхүйн АХА тэмцээнд нягтлан бодогч О.Мягмарсүрэн амжилттай оролцлоо.
Монгол Улсын Их Хурлын Тамгын газраас аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын…
