Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хорооны 2023.12.05-ны өдрийн хуралдаанаар Уул уурхайн салбарын төсвийн орлогын бүрдүүлэлт, гүйцэтгэлийн талаарх Үндэсний аудитын газраас гүйцэтгэсэн аудитын тайланг хэлэлцэв.
Тайлангийн танилцуулгыг Монгол Улсын Ерөнхий аудиторын орлогчийн албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Ц.Наранчимэг хийлээ.
Тэрбээр, Үндэсний аудитын газраас өгсөн аудитын дүгнэлтийг танилцуулахдаа, Урт болон дунд хугацааны бодлогын баримт бичигт тусгасан уул уурхайн салбарыг хөгжүүлэх чиглэлээр дэвшүүлсэн зорилтын хэрэгжилт удааширсан нь баялгийн санд төвлөрүүлэх орлого буурахад нөлөөлсөн байна. Уул уурхайн салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгж байгууллагуудын тусгай зөвшөөрөл эзэмших, шилжүүлэх, бүртгүүлэх үйл ажиллагаа хангалтгүй байгаа нь холбогдох төрийн байгууллагуудын тавих хяналт сул байгаатай холбоотой. Уул уурхайн салбарын экспортын бүтээгдэхүүнээс улсын төсөвт төвлөрүүлэх орлогыг бодитой тооцох, мэдээллийн нэгдсэн системийг хөгжүүлснээр төрийн байгууллагуудын харилцан мэдээлэл солилцох ажлын уялдаа холбоо хангагдах боломжтой байна. АМНАТ-ын ноогдуулалт, тайлагналд тавих хяналтыг бүрэн хэрэгжүүлж, төсөвт төвлөрүүлэх орлогыг нэмэгдүүлэх боломж байна. Эдийн засгийн ач холбогдол бүхий дагалдах ашигт малтмалын нөөцийг иж бүрэн бүртгээгүй, үнэлгээ хийж дүгнэлт гаргаагүй нь татварын байгууллагаас ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрт ноогдуулах боломжийг алдагдуулж байгааг онцлов.
Мөн аудитаар илэрсэн асуудлыг шийдвэрлэх хүрээнд холбогдох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхийг зөвлөсөн байна. Тухайлбал, Сангийн яаманд Татварын ерөнхий газар, Ашигт малтмалын газрын тосны газар зэрэг байгууллагуудтай харилцан мэдээлэл солилцох, хяналт хэрэгжүүлэх, мэдээллийн нэгдсэн системийг бий болгох технологийн шийдлийг холбогдох бодлогын яамтай хамтран боловсруулж шийдвэрлэх ажлыг зохион байгуулах, ажлын уялдаа холбоо холбоог сайжруулахад чиглэсэн үр дүнтэй арга хэмжээ авч ажиллах зөвлөмжийг хүргүүлжээ.
Түүнчлэн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яаманд хууль эрх зүйн актад тусгасан уул уурхайн салбарыг хөгжүүлэх чиглэлээр дэвшүүлсэн зорилтуудыг бүрэн хэрэгжүүлэх, түүнд тавих хяналтыг сайжруулах үр дүнг тооцож тайлагнаж байх, Ашигт малтмалын газрын тосны газар, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Татварын ерөнхий газар зэрэг байгууллагуудын харилцан мэдээлэл солилцох ажлыг зохион байгуулах ажлын уялдаа холбоог сайжруулах арга хэмжээ авч ажиллах, Ашигт малтмалын ордны геологийн болон үйлдвэрлэлийн нөөцөд бүртгэсэн үндсэн болон дагалдах ашигт малтмалын талаарх хууль эрх зүйн орчныг шинэчлэн сайжруулах талаар санал боловсруулж, шийдвэрлүүлэх арга хэмжээ авах зөвлөмжийг өгчээ.
Харин Ашигт малтмалын газрын тосны газарт ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрлийг шинээр олгох, шилжүүлэх эзэмшигч өөрчлөгдсөн тохиолдолд тухай бүрд нь төрийн байгууллагуудад мэдээллийг хүргүүлэх зөвлөмжийг хүргүүлжээ.
Татварын ерөнхий газарт АМНАТ-ын ноогдуулалтыг бусад төрийн байгууллагуудын цахим системтэй уялдуулж, мэдээ мэдээллийг бодит цагийн горимоор авах боломжийг бүрдүүлж, солилцсон мэдээллийн үнэн зөв, иж бүрэн, цаг хугацаандаа байгаа хэсэгт дотоод хяналтыг тогтмол хэрэгжүүлэх, уул уурхай салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй тусгай зөвшөөрөл эзэмшигчдийг хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ хэрэгжүүлэх талаар мэдээ, мэдээллээр хангах, эрх зүйн актыг зөрчсөн тохиолдолд хариуцлага тооцож ажиллах гэсэн зөвлөмжийг хүргүүлсэн гэж байлаа.
Алсын хараа
АЛСЫН ХАРАА Монгол Улсын хөгжлийн бодлого, зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн эдийн…
